NFT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
1/1 of X: PFP ve gen art koleksiyonları hakkında düşünmenin yolu olarak nitelendiriliyor. Örneğin; punklar 10.000’de 1/1’dir, fidenzalar 999’un 1/1’idir. Her biri benzersizdir ama 1:1 sanatın aksine tutarlı bir koleksiyona aittirler.
1:1 Art: Her parçanın benzersiz olduğu sanat anlamına geliyor.
AB: “Curated” (ABC), “Playground” ve “Factory” olmak üzere üç koleksiyona sahip, dünyadaki üretken sanat içinen önemli platform olan ArtBlocks’u ifade etmek için kullanılmaktadır.
Ape in: Ape in genellikle çok fazla araştırma yapmadan, yeni bir NFT ya da kripto para satın almak için aceleci davranan kişilere deniyor.
Aped: Bu terim kişinin portföy büyüklüğüne göre büyük bir pozisyon alması anlamına geliyor.
Buying on secondary: Bir projeyi mint etmeyi başaramadığınızda OpenSea gibi bir pazaryerinden satın almak durumu. Bir nevi ikinci el alım işlemi.
CAT: Ethereum’daki en popular NFT’lerden biri olan CryptoKitties’in kısaltmasıdır. Açılımı; Cryptocollectible Asset Token.
Copy Cat: NFT dünyasında, başka kişilerin fikirlerini, görünüşünü veya davranışını kopyalayan kişilere denir. Daha popüler başka bir projeyi kopyalayan sahte proje anlamına da gelmektedir.
DApp: Merkeziyetsiz Uygulamalar (DApp'ler), dağıtılmış bir bilgi işlem sisteminde, yani bir blok zinciri ağında çalışan uygulamalardır. Bir DApp tanımlamanın çeşitli yolları olsa da bunlar genellikle aşağıdaki özelliklere sahip uygulamalar olarak tanımlanır;
DAO (Decentralized autonomous organization): Kimin hangi davranışı veya yükseltmeyi gerçekleştirebileceğini belirleyen, akıllı bir sözleşmede kodlanmış bir dizi kurala sahip, merkeziyetsiz ve algoritmik bir organizasyon. DAO’lar genellikle bir “Yönetişim Tokeni” ile çalışır.
Ded: “Dead” yani ölü kelimesinin kısaltması olarak kullanılmaktadır.
Delist: Delist kelimesini hem kripto para piyasasında hem de onunla çok yakından ilişkili NFT piyasasında kullanılmaktadır. Satılan bir NFT’nin listelenmesini iptal etmek için, bir pazaryeri ya da bir borsa daha önce listelediği ürünü delist ederek listeden çıkarabilir.
*Derivative: Orijinal koleksiyondan türetilen projelere “derivative” yani “türev” denir. İlk olarak farklı CryptoPunk koleksiyonlarıyla popüler hale geldi.
*Diamond Hands: Yüksek volatiliteye sahip varlıklar için yüksek risk toleransına sahip kişileri ifade eder. Bu kişiler varlıklarının değeri azalsa da artsa da panikle satış yapmazlar. Diamond Hands, aynı zamanda bir varlığı düşen değerine rağmen bırakmak istemeyen inatçı yatırımcıyı da olumsuz anlamda ifade edebilmek için kullanılmaktadır. Kripto piyasasında kullanılmaktadır.
*Drop: Bir NFT Drop’u, bir NFT projesinin piyasaya ilk sürülüşüdür. Bir Drop, NFT'nin yayınlanacağı kesin tarihi, saati ve genel olarak mint fiyatını ifade eder. Birçok NFTDrop’unun, tek bir işlemde mint edebileceğiniz NFT sayısı için satın alım sayısı limitleri vardır. Drop zamanında satın almak, paradan tasarruf etmenin de harika bir yoludur.
ERC-721: Benzersiz ve değiştirilemez belirteçlerin oluşturulmasına olanak sağlayan standardın adı ERC-721.ERC-721 ve ERC-20’yi birbiriyle karıştırmamak gerekiyor.ERC-20, takas edilebilir tokenlerin basımı için kullanılan bir standart. NFT tarafı için ERC-721 kullanılıyor.
FP/ Floor Price: koleksiyon ürünleri için ortalama satışfiyatından ziyade en düşük fiyata satılan ürünün değeridir ve gerçek zamanlı olarak güncellenir. Açık eksiltme (Dutch auction), taban fiyat hesaplamalarına dahil edilmez. Herhangi bir NFT ya da NFT koleksiyonu için verilebilecek en düşük fiyat teklifini tabir etmek içinkullanılıyor. Bir NFT koleksiyonunun en ucuz parçasının fiyatına floor price yani taban fiyat denir. Bir NFT koleksiyonunun floor price yüksekliği ona olan ilginin bir türevi olarak algılanmaktadır.
Fren: Arkadaş anlamına gelen “Friend” kelimesi yerine kullanılıyor. Kullanıcılar topluluk içerisinde birbirleri için kullanmaktadırlar.
*Gas Fee: Genellikle dilimize Gaz ücreti olarak çevirilen Ethereum blok zincirinde bir fonksiyonu kullanmak için ödenilen ücrettir. gwei birimi ile ölçümlenlenen bu ücretler, bir fonksiyonun yerine getirilmesi için harcanan efor ile doğru orantılıdır. gwei, giga-wei anlamına gelir ve her bir gwei 0.000000001 ETH'e eşittir.
*Gas limit: Gaz Limiti bir işlem başına ödemeye razı olduğunuz maksimum limit anlamına gelmektedir. Basit bir ETH transferinin gaz limiti 21 bin gaz birimidir. Eğersiz ETH transferleri için gaz limitini 50 bin olarak belirlediyseniz Ethereum Sanal Makinesi (EVM) geri kalan 29 bini size geri ödeyecektir. Ancak 21 binlik birişlem için gaz limitinin 20 bin olarak belirlediğinizde işlem gerçekleşmez. Günümüzde kullanıcılar MetaMask cüzdanı kullanarak işlem ücretlerini otomatik olarak ayarlayabiliyor.
*Gas/ Gas Wars: Tüm NFT topluluğu aynı projeyi aynı anda mint’lemeye çalıştığında ortaya çıkan kaos durumunu ifade etmek için kullanılıyor. Çünkü bu durumda Ethereum’daki işlem ücretleri yani gas fee’ler çok fazla yükseliyor.
Generative Art (Gen Art): Üretken sanat anlamına gelmektedir. Algoritma tarafından otomatik olarak üretilen NFT eserlerine Generative Art veya kısaca Gen Art denmektedir. Bu tip NFT’ler genellikle mint edildikleri sırada üretilirler. Örnek olarak Bu NFT türünün en ünlülerinden birisi Art Blocks gösterilebilir.
GM: “Good Morning” yani günaydın anlamına geliyor. NFT topluluğu her sabah birbirine “GM” diyor ve buna önem veriyorlar.
GMI / WAGMI: “Gonna Make It” yani başaracağımve “We All Gonna Make It” hepimiz başaracağız anlamlarında kullanılmaktadırlar. Yapılan yatırımların büyük getiri beklentileri olduğuna inanıldığı durumlarda kullanılmaktadır diyebiliriz.
GN: “Good Night” yani iyi geceler anlamına geliyor. NFT topluluğu birbirine iyi geceler demenin de güzel bir şey olduğunu düşünüyor.
*HEN: NFT topluluğunun çok da fazla sevmediği bir pazaryeri.
HODL: Zamanında bir reddit postunda “HOLD”yerine yanlış yazılan HODL böyle benimsenmiştir. Sonradan bir açılım da üretildi “Hold on for dearlife”. Tutmak anlamına gelmektedir.
*IPFS / InterPlanetary File System: Türkçe karşılığı “Gezegenlerarası Dosya Sistemi” olarak bilinir. Bir IPFS sisteminde, dosya depolama işlemi zincir dışarısında ve farklı bilgisayarlarda saklanarak gerçekleşir. Dijital sanat dünyasında geliştiricilerin artmasıyla beraber, IPFS kullanımı da paralel olarak artmaktadır. IPFS sistemlerinde, Metadata sabittir. Çünkü, eşsiz adresler tarafından sistemde tutulan dosyanın hash’i saklanır. Sistemdeki nodelar varlıklarını sürdürdükçe bir çeşit server görevinde olurlar ve veriler saklanmaya devam eder.
IRL: “In Real Life” yani OpenSea, Twitter ve Discord’un ötesindeki dünya olarak bilinen gerçek hayata işaret etmek için kullanılıyor.
It’s money laundering: Bu terimi de kripto para birimlerinden biliyoruz. “Kara para aklama” anlamına gelen bu terim NFT’lerde de benzer şekilde kullanılmaktadır.
IYKYK: “If You Know, You Know This is”in kısaltması olan terim, ‘Bunun olacağını bilirsin’ anlamında FOMO’nun (Fear of Missing Out) biraz daha yumuşak hali olarak kullanılıyor.
JPGs: Bu terim NFT olabilecek ses dosyaları, görseller, video dosyalı ve GIF’ler gibi tüm dosyaları temsil ediyor.
LFG: NFT topluluğunun bir konudaki heyecanlarını ifade etmek için kullandıkları bir terim.
Liquidity: Bu terime de kripto para birimlerinden aşinayız. Likidite anlamına gelen bu terim NFT dünyasında, JPG satın almak için kullanılabilir ETH anlamına gelmektedir.
LL: Punkların, otogliflerin ve meebitlerin yaratıcısı olan Larvalabs’i ifade etmek için kullanılmaktadır.
Looks Rare: Bir NFT’nin nadir olduğunu belirtmek için kullanılmaktadır. NFT’lerin değeri ne kadar nadir olduklarıyla doğru orantılıdır.
McDonalds: Başarısızlığa uğradıklarında (NGMI’ningerçekleşmesi durumunda) bir ‘McDonalds'a başvuracağım‘ anlamına geliyor. Türkçe'de de benzerş ekilde McDondalds, Burger King’te çalışma esprileri yapılmaktadır.
Meatspace: Gerçek dünyayı ifade etmek için kullanılan bir başka terim.
*Metaverse: Tüm sanal dünyaların, artırılmış gerçeklik ve internet ile birleştirilerek geliştirilen, fiziksel gerçeklik ve fiziksel olarak kalıcı sanal alanın yansımasıyla oluşturulan kolektif ve sanal paylaşım alandır. Metaverse ilk olarak 1992 yılında NealStephenson tarafından Avalanche adlı kitabında önerilmiştir. Bu kelime iki parçanın birleşimidir, meta bütünlük anlamına gelir, son ek -verse yer veya dünya anlamına gelir, "evren" kavramına benzer. Metauniverse, NFT'deki en iyi uygulamalardan biridir.
Mint/Minting: NFT oluşturma süreci. Bir sanatçı veya koleksiyoncunun, blok zincirinde bir sanat eseri yayınlaması eylemi mint olarak adlandırılmaktadır. Bir NFT eserinin blok zincirinin bir parçası haline geldiği sürece Mint ya da Minting deniyor. Bir varlık, blok zincirine konulduğu anda artık token olarak basılır ve değiştirilemez.
*MM/ MetaMask: NFT platformlarında işlem yapacağınız zaman bir cüzdan sahibi olmanız gerektiğini unutmayın. Burada önde gelen isimlerden biri de MetaMask. OpenSea, Rarible ve Axie Infinitygibi NFT uygulamalarında Ethereum tabanlı bu cüzdanı kullanmak mümkün.
*Multi-Token Standart: ERC1155 Standartının 06.2018tarihinde hayata geçmiştir. ERC721 standartı tek tip NFT çıkarmaya yarayan bir Standart iken, ERC1155standartı birden fazla farklı özellikteki NFT’leri çıkarmaya yarayan bir standarttır. Örneğin bir oyunkarakteri için gerekli Can iksiri, kılıç, kalkan vs. gibi ürünler ERC1155 standarttır. Fazla detay istemeyenler için ERC721 Standart benzersiz ve sadece tek bir çeşit token oluşturabiliyorken, ERC1155 ile bu benzersiz tokenleri istediğiniz sayıda basmaya yarar (ve bu basılan tokenler birbirinden farklı olur). Örneğin Ethereum ağında bastığınız bir sanat eseriniz ERC721standarttır, ancak Ethereum ağında oynadığınız bir oyundaki karakterlerin taşıdığı NFT’ler ERC1155standarttır.*NFT Marketplace: NFT'lerin alınıp satılabildiği pazar yerlerine verilen addır. En çok bilinen örnekleri Ethereum ağında OpenSea, Solana ağında Magic Eden, Flow'da ise NBA Top Shot'tır.
Fractional NFT: Fraksiyonel NFT, basitçe bir NFT'nin sahipliğinin daha küçük fraksiyonlara/parçalara bölünmüş halidir. Bu, birkaç kişinin tek bir NFT'ye sahip olmasını mümkün kılar.
NGMI: “Not Going to Make It”yapamayacağım/başaramayacağım anlamına gelmektedir.
Noob/Pleb: Toplulukta yeni olanları ifade etmek için kullanılan bir terim.
OG: “Orijinal gangster” anlamına geliyor. Topluluğun ilk katılımcılardan olan kişileri ifade etmek için kullanılmaktadır.
OS/ OpenSea: 2018 yılında başlatılan OpenSea, 4milyondan fazla varlığa ve 135’ten fazla DApp’e sahip enbüyük NFT pazaryeri. Bu yüzden NFT camiası için oldukça önemli bir platform. OpenSea yerine topluluk buna OS de diyebiliyor. Eğer, bazı yazışmalarda OS’yi görürseniz, orada bir pazaryerinden bahsedildiğini anlayabilirsiniz.
PFP: Açılımı Profile Picture olan, genellikle profil resmi olarak kullanılabilen avatar NFT'lerini kapsayan terimdir. Punklar, kediler, boğalar, ayılar ve köpekler gibi çeşitli avatar NFT'leri bunlara dahil edilebilir. Eğer NFT topluluğuna aşinaysanız, her birinin profil resminin bir NFT görseli olduğunu fark etmişsinizdir.
Pixel Art: Görüntülerin piksel düzeyinde düzenlendiği, yazılım ile oluşturulan dijital bir sanat türüdür. Bu tür grafikler, grafik hesap makineleri gibi sınırlı sistemlerin yanında 8 bit ve 16 bit bilgisayarlardan ve video oyun konsollarından gelir. Bazı NFT koleksiyonları pixel art tarzında üretilir.
Probably Nothing: “Muhtemelen hiçbir şey” anlamına geliyor.
*Rarity: NFT koleksiyonlarında, bazı nadirlik ölçütleri mevcuttur. Bu ölçütler dahilinde nadirliği yüksek NFT’ler nadirliği düşük olanlardan daha değerli olurlar.
Reveal: Bazı projeler için, NFT basılana kadar görsel içerik yaratılmaz ve satın alana kadar tam olarak neelde edeceğinizi bilemezsiniz. Başka bir deyişle,NFT'nizin görseli ancak satın alındıktan sonra kendinigösterir. Bu kendisini göstermeye NFT ekosisteminde ortaya çıkmak/görünmek anlamına gelen "Reveal" kelimesi kullanılmaktadır.
Right Click Save As: NFT’ler hakkında bir bilgisi olmayan kişilerin “sağ tıkla kaydet” seçeneği ile NFT görsellerini kaydetmeye çalıştıklarını ifade etmek için kullanılmaktadır.
Roadmap: Yol haritası anlamına gelmektedir. Bir koleksiyonun veya projenin adım adım nasıl ilerleyeceğine dair bir plandır. Genellikle 2 yıllık bir süreci kapsar veya NFT’lerin satılma oranına göre ilerler. Bu terim kripto para projelerinde de sıklıkla kullanılmaktadır.
Rug: Rug pull’un kısaltması olarak kullanılmaktadır. Rug pull ise Proje ekibinin tüm fonları alıp kaçtığı ve projeyi terk ettiği durum olarak tanımlanabilir.
Schelling Point: İnsanların NFT’ler ve BTC için geçerliolduğuna inandıkları bir oyun teorisi terimi. Spesifik olarak belirli NFT’lerin değer depoları haline geleceği yönündeki düşünceyi temsil ediyor.
Secondary Market: NFT piyasası özelinde; bir NFT koleksiyonu basıldıktan sonra, OpenSea gibi pazaryerleri üzerinden satılabilir hale getirilmesidir.
Seems legit: “Seems legitimate”in kısaltması olarak kullanılıyor ve “güvenilir görünüyor” anlamına gelmektedir.
Ser: “Sir” yerine kullanılıyor. Sir, saygınlık belirtmek için kullanılmaktadır ve NFT topluluğu da saygılı davranmayaözen gösteriyor.
Sold out: Herhangi bir projenin satış öncesi belirlediği miktarın, satışa açıldıktan sonra tamamının tükenmesi anlamına gelmektedir.
Solidity: Ethereum tabanlı akıllı sözleşmeleri için kullanılan bir programlama dili. “Güvenli Birlikte Çalışabilir Veri Pazarı” anlamına da geliyor. Akıllı sözleşmeler yazmak için kullanılan Solidity, Java ve Python gibi üst düzey bir dil.
Szn: “Season” Piyasa döngüsü anlamına gelen sezonu belirtmek için kullanılıyor.
This is the way: “Bu iş böyle yapılır” anlamına gelen, sosyal açıdan olumlu davranışı övmenin bir yolu.
Timestamp: Zaman Damgası anlamına gelmektedir. Belli bir işlemin gerçekleştiği zamanı ifade eden ve genellikle yıl-ay-gün-saat-dakika-saniye formatında belirtilen zaman bilgisini ifade eder.
Up Only: “Sadece yukarı” anlamına gelen bu terim, fiyatların hep yukarı gitmesini isterken kullanılıyor.
Valhalla: Değerli NFT’leri olan insanlarla birlikte ölü Vikinglerin parti yaptığı devasa bir salon.
Wen Lambo: “When Lamborghini'nin konuşma dilinde kullanılan hali olup, “Bu bizi ne zaman Lamborghini satın almaya yetecek kadar zengin yapacak?” anlamında kullanılmaktadır. Kişiler, bir NFT’nin ne zaman yükseleceğini merak ettiğinde bu öbeği kullanırlar: Aslında bu ifadenin biraz geçmişine gidersek, kendisinin Bitcoin’in ilk günlerinden beri kullanıldığını söyleyebiliriz. Wen Lambo yerine kullanılan bir diğer ifade de Wen moon (When Moon/ Ne Zaman aya çıkacağız/yükseleceğiz).