Initia Nedir?
Initia, Cosmos SDK üzerine kurulu ve Optimistic Rollups kullanılarak geliştirilen bir Layer-1 projesidir. Merkezi olmayan uygulamalar (dApp'ler) için özel olarak ölçeklenebilir ve oluşturulan uygulamalara özel layer 2'lere ev sahipliği yapacak olan Initia aynı zamanda bu rollups arasındaki zincirler arası etkileşimleri de kolaylaştıracak. Initia, Aptos ve Sui dahil diğer Layer 1 zincirlerinin de benimsediği Move dilini kullanmakta olup onlardan farklı olarak move akıllı sözleşme dilini temel alan MoveVM adlı bir bilgi işlem çerçevesinden yararlanacaktır.
Initia, Cosmos'un (IBC) protokolüyle yerel olarak uyumlu Move Akıllı Sözleşme Dilinin ilk entegrasyonu olan MoveVM'yi kullanan, birlikte çalışabilen bir ağdır. Bu uyumluluk, geliştiricilere güvenli ve ölçeklenebilir L2 uygulamaları oluşturmaya yönelik güçlü bir araç sağlar. Ayrıca Initia'nın mimarisi, L2'lerin EVM, WasmVM veya MoveVM kullanmasını sağlarken kesintisiz mesajlaşmayı ve bunlar arasında köprü kurmayı kolaylaştırır. Initia'nın L1, L2 ve iletişim katmanlarını kapsayan mimarisi sayesinde geliştiriciler, karmaşık zincir düzeyindeki altyapıyı bilmeye veya validator kümelerini çalıştırmaya gerek kalmadan uygulamaya (dApp) özel blokzincirlerini Initia L2'ler olarak kolayca başlatabilirler. Proje ekipleri, tam zamanında Fee, ekosistem çapında varlık takası (swap), programatik gazsız (feeles) işlemlerin yanı sıra yerel stabilcoin ve çok zincirli (multichain) köprüleme gibi özellikleri birleştirerek kendi ekonomilerini ve kullanıcı deneyimlerini tasarlayabilirler.
Katman 1 ve Katman 2 Blockchain Ağları Nedir?
Blokzincirleri işleme yeteneklerine göre L1 ve L2 olarak sınıflandırılabilir. Bitcoin ve Ethereum gibi L1 blok zincirleri, işlemleri doğrudan ana ağlarında gerçekleştirir. Ancak bu yaklaşım, ağ tıkandıkça ölçeklenebilirlik sorunlarına yol açabilir. Bu sebeple Layer 1 ağları Layer 2 çözümlerine ihtiyaç duyarlar. L2 ağları ise mainnet'de ki işlemleri işleyerek ve bunları nihai ödeme için L1 ağına gönderilmek üzere periyodik olarak gruplayarak bu zorluğun üstesinden gelir. Bu, L1 ağında yer açarak işlemlerin daha hızlı ve daha ucuz olmasını sağlar.
Initia ise uygulamaların Celestia’nın yeni DA altyapısından yararlanarak güvenli, güçlü ve ölçeklenebilir modüler blok zincirleri oluşturmasına olanak tanıyan 0'dan 1'e omnichain rolluplar için bir platformdur. Initia Platformu, tüm teknoloji yığınının dikey entegrasyonu yoluyla multichain sistemlerin parçalanmış deneyimini ortadan kaldırmak için özel olarak hazırlanmıştır. Initia, Initia rollup çerçevesi aracılığıyla temel Katman 1'i Katman 2 uygulama zincirleriyle (“Minitias”) entegre eder ve iletişim katmanı aracılığıyla minitia’lar arası mesajlaşmayı kolaylaştırır.
InitiaEVM
InitiaEVM, Cosmos SDK için yeni bir EVM getiriyor ve interwoven rollup'lar için optimize edilmiş. Önemli bir IBC odaklı yapıya sahip olan bu platform, tam özellikli ve basit bir EVM sunuyor. Initia, EVM ve MoveVM uygulamalarını kendi bünyesinde barındırıyor. Bu üç VM, gelecekte binlerce iç içe geçmiş rollup'un sorunsuz etkileşimde bulunacağı bir gelecek için inşa edilmiş ve optimize edilmiş durumda.
InitiaEVM, Cosmos ve IBC'nin etkileşimini kullanarak solidity akıllı sözleşmelerini ve EVM işlemlerini etkinleştiren bir CosmosSDK modülü olarak tasarlanmış. Tam EVM uyumluluğuna sahip ve bu da solidity sözleşmelerinin değiştirilmeden dağıtılmasını veya taşınmasını sağlıyor InitiaEVM, EVM ve Cosmos katmanlarını birleştirmek için özel bir Banka Arayüzü (BI) kullanıyor.Cosmos Bank, ERC20 ile değiştirilebilir. Bu da Cosmos zincirlerinde ERC20 standardını kullanmanıza olanak tanıyormuş.
InitiaEVM, dışarıya ve içeriye IBC'yi kullanmayı kolaylaştırıyor Solidity akıllı sözleşmeleri içinde oluşturulan ERC20'ler hemen diğer zincirlere IBC'lenebilir ve Cosmos varlıkları bir EVM Minitia'ya IBC'lenebilir ve bir ERC20 oluşturulabilir.
InitiaEVM, Cosmos mesajlarını yürütebilir ve Cosmos zincir durumunu doğrudan Solidity sözleşmelerinden sorgulayabilir.
Sonuç olarak, InitiaEVM, Cosmos ve IBC ile etkileşimli bir EVM sunuyor ve çoklu zincir, çapraz VM ve sözleşme etkileşimlerini kolaylaştırıyor.
İç İçe Geçmiş Uygulamalar Ve Initia
Initia Layer 1, bir orkestrasyon katmanı olarak inşa edildi. Initia'nın VM-Agnostik optimistik rollup çerçevesi olan OPinit Stack üzerindeki iç içe geçmiş toplamalar ağı boyunca güvenliği, likiditeyi, yönlendirmeyi ve birlikte çalışabilirliği koordine etmek için kullanılır. Sahtekarlık kanıtları ve geri alma işlemleriyle tamamlanan OPinit Stack, EVM, MoveVM veya WasmVM'deki CosmosSDK tabanlı toplamaların, altındaki Celestia DA'yı kullanırken güvenli bir şekilde ölçeklenmesini sağlar. Initia L1, doğrudan L1 zincirine bir likidite merkezi oluşturmak için solo INIT veya INIT-TOKEN çiftlerinin doğrudan doğrulayıcılarla stake edildiği bir mekanizma olan Enshrined Liquidity'den yararlanıyor. Enshrined Liquidity, güvenliği artırmak, likiditeyi artırmak ve Inter-L2 yönlendiricisi görevi görmek için kullanılır: Bir toplamadan token gönderin, başka bir toplamadan başka token alın.
Seçim yükünü azaltan ve isabetli entegrasyon kararlarını önceden veren Initia'daki Interwoven Toplamalar, kullanıma hazır kapsamlı özelliklere sahip, çok yönlü, ürüne hazır toplamalardır. Solidity, Move veya CosmWasm'da geliştirme yapabilmenin ve her uygulama zincirinin CosmosSDK tarafına dikey olarak entegre olabilmenin yanı sıra, her Interwoven Rollup'ın şunlara erişimi vardır: Yerel USDC, korunan Oracle'lar, anında köprüleme, IBC aracılığıyla zincirler arası birlikte çalışabilirlik, fiat rampalar, merkezi olmayan sıralayıcılar, DAO araçları, InitiaScan, EVM ve Cosmos cüzdan imzalama ve daha fazlası.
Minitialar
İnitia üzerinde ki katman 2 uygulama chainleri Minitia olarak adlandırılır ve initia böylelikle ekosistem içinde ki oluşturulan uygulamaların karmaşık ve düzensiz yığınını birbirine bağlayarak binlerce iç içe geçmiş rollup ile etkileşimde bulunan kullanıcılar için tek zincirli bir deneyim yaratırken kullanıcıların yaşadığı karmaşıklığı ve yeni kullanıcıların adaptosyon sürecini ortadan kaldırmayı amaçlar
Minitialar için araçlar
InitiaScan — VM'ye özgü araçlara ve bilgilere sahip, kusursuz, çok zincirli bir sorgulama, keşif aracı
Cüzdan Widget'ı — Uygulama içi sosyal girişlerle EVM ve Cosmos içi işlem başlatma
Bridget — Ön uç köprü/onramp rollup' ların doğrudan rollup halinde yapılması
Initia Uygulaması — Initia ile ilgili her şeyin ana adresi
Initia Kullanıcı Adları – Omnitia genelinde zincir üstü kimlik
Initia Cüzdan — Omnitia'da gezinmek için özel olarak tasarlanmış bir cüzdan
Aktif Minitia projeleri:
Blackwing (Marjin ticaret ve restaking protokolü)
https://twitter.com/blackwing_fi
MilkyWay (Modüler ekosistem için stake protokolü)
https://twitter.com/milky_way_zone
Tucana (Modüler ağlarda liqiditeleri birleştirmeyi amaçlayan defi protokolu)
https://twitter.com/TucanaProtocol
Contro Protokol ( Defi Protokolü)
Launch App (RWA and Defi Protokolü)
Initia'nın Özellikleri Nedir?
Basitleştirilmiş Geliştirme
Initia'nın modüler tasarımı, L2 geliştirme sürecini düzene sokarak özel blockchain uygulamaları oluşturmayı daha kolay ve hızlı hale getirir.
Aşırı yük azaltma
Olağanüstü uygulama zinciri esnekliği sağlamasına rağmen, RaaS ve Modüler sistemlerin yeni zincirler için yarattığı onlarca ek altyapı yükü hala devam etmektedir. Bazı örnekler arasında fiat rayları, CEX desteği, veri , köprüler ve daha fazlası yer almaktadır. Initia Platformu, layer 1'in özel kullanımı yoluyla bu yüklerin 1. günden itibaren çözülmesini sağlar. Verileri düzenlemeye ve bu kritik hizmetler için doğrudan L2'lere destek sunmaya hizmet eder, böylece uygulama geliştiricileri yalnızca başarılı bir ürün oluşturmaya odaklanabilir.
Minitia L2'ler, aşırı seçim yükünü azaltarak ve entegrasyon kararlarını önceden vererek, bir uygulama geliştiricisinin 1. günde erişmeyi bekleyeceği, kutudan çıktığı gibi gelen kapsamlı bir dizi özellik sağlar. Öne çıkan özellikler arasında anında köprüleme, yerel USDC ve CCTP erişimi, VM seçiminden bağımsız olarak Minitia’lar arasında token değiştirilebilirliği, oracle arayüzleri, fiat rayları, geliştirici araçları ve son kullanıcılar için giriş engellerini en aza indirgemek için ön uç widget’ları bulunmaktadır.
Modüler Tasarım
Monolitik blok zincirlerden farklı olarak modüler blok zincirler, geliştiricilere teknoloji yığınının her seviyesini (yürütme, uzlaşma, fikir birliği ve veri kullanılabilirliği) özelleştirme özgürlüğü vermek için oluşturuldu. Initia'nın modüler tasarımı ise temel işlevleri L2'ye özgü mantıktan ayırır. Bu, geliştiricilerin güvenlikten ödün vermeden belirli uygulamalar için L2 rollup'ları özelleştirmesine olanak tanır.
Ölçeklenebilirlik
DApp geliştiricilerinin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri ölçeklenebilirliktir. Ethereum gibi geleneksel blok zincirlerinin kullanımı yavaş ve pahalı olabilir. Initia, optimistik rollup kullanarak bu zorluğun üstesinden geliyor.
optimistik rollup , işlemleri bir araya toplayıp mainnete göndererek çalışır. İşlemler daha sonra bir validator ağı tarafından doğrulanır. Bir anlaşmazlık olması durumunda, işlemler tahkim için bir anlaşmazlık katmanına gönderilir.
Bu süreç, Initia'nın işlemleri geleneksel blok zincirlerden çok daha hızlı işlemesine olanak tanır. Aslında Initia saniyede 10.000'e kadar işlem gerçekleştirebiliyor.
Geliştirilmiş Güvenlik
Initia, geliştiricilerin L2 rollups içerisinde ek güvenlik özelliklerini uygulamalarına olanak tanırken, temeldeki L1 ağının güvenlik avantajlarını devralır.
Yeterlik
Initia, ölçeklenebilirliğin yanı sıra geleneksel blok zincirlere göre önemli verimlilik iyileştirmeleri de sunuyor. Bunun nedeni, optimistik rollupun ana ağda işlemlerin yalnızca bir kez doğrulanmasını gerektirmesidir.
Bu, Initia üzerine inşa edilen dApp'lerin, geleneksel blok zincirler üzerine inşa edilenlerden çok daha verimli olabileceği anlamına gelir. Örneğin, Initia dApp'leri daha düşük ücretlere ve daha yüksek işlem hızlarına sahip olabilir.
Çok yönlü uygulamalar
Minitias, ekiplerin en sevdikleri akıllı sözleşme dilinde son derece çok yönlü uygulamalar geliştirmelerine ve CosmosSDK’nın tüm modülleri aracılığıyla rollup özelleştirmelerine olanak tanır. Örnekler arasında yerel hesap soyutlaması için AuthZ kullanımı veya EIP1559 benzeri ücret piyasalarının kilidini açmak için Skip’in Protokol Sahibi Oluşturucu modülü, programatik gazsız işlemler için uyarlanmış mempool şeritleri ve hatta sıralayıcı tarafından zorlanan blok üstü oracle güncellemeleri sayılabilir.
Celestia’nın DAS ve NMT çözümleri ile Initia Platformu bu vizyonu binlerce iç içe geçmiş uygulamaya ölçeklendirebilir. Paylaşılan bir DA Katmanı ile Initia L1 validator seti, meydan okuyucular ve Initia sistemindeki anlık köprü operatörleri, geçersiz rollup işlemlerine itiraz etmek için dolandırıcılık kanıtları oluşturmak üzere durum verilerine erişebilir. Minitialar işlem verilerini doğrudan Celestia’ya gönderebilir ve bu veriler aktörler tarafından rollup zincirinin durumunu deterministik olarak türetmek ve durum geçişlerinin doğruluğunu teyit etmek için kullanılır. Initia’nın L1 validator seti, tüm blokları indirmeye gerek kalmadan her Minitia’daki verileri doğrulamak için Celestia nodeleri validator nodelere yerel olarak entegre eden bir sistem olan Omnitia Shared Security’yi kullanır. Ayrıca, ilgili aktörler Celestia’nın NMT tasarımını kullanarak yalnızca uygun işlemleri indirebilirler. OSS, Initia’nın L1 validator setinin durumunu şişirmeden veya her Minitia’nın tam nodelerini çalıştırmalarını gerektirmeden ölçeklendirmesine olanak tanır.
Ekip ve Ortaklıklar
Initia, deneyimli blockchain geliştiricileri ve girişimcilerinden oluşan bir ekip tarafından yönetiliyor. Ekibin çok sayıda başarılı blockchain projesinde çalışmış olması nedeniyle güçlü bir başarı geçmişi var. Initia'nın ayrıca Binance Labs, Tendermint ve Interchain Foundation dahil olmak üzere önde gelen blockchain şirketleriyle bir dizi ortaklığı bulunuyor. Bu ortaklıklar Initia'nın ekosistemini büyütmesine ve yeni geliştiricileri çekmesine yardımcı olacak.
Initia için Neler Yapılabilir?
Tesnete katılma: Tesnet yaklaşık 2 hafta içerisinde kullanıma açılacak olup, kullanıcılar tarafından ağ üzerinde işlemler gerçekleştirilebilecektir. Tesnet aktif olduğunda bununla ilgili bir kılavuzda paylaşıcam.
Topluluğa katılma ve aktif rol oynama
Bunun için discorda bazı roller tanımlanmiş durumda bu roller discorda aktif olarak katkıda bulunularak ve meme,art gibi yaratıcı şekilde yeteneklerinizi sergileyerek alınabilir.
Bu roller:
Initia Contributor: Ekip üyeleri için olan roldur topluluk tarafından alınamaz
Eco-Reclaimers: Bölgesel olarak initia topluluğuna ve kendi yöresel topluluğuna yardımcı olan ve aktif olanlar için
Holo Weavers: Orjinal meme ve art üreten sanatçılar için
Initiates: Discord sunucusuna katılan herkese verilen rol
First Weeker: Inıtıa discord sunucusu açıldığı gün giriş yapanlar için ayrılan ilk destekçiler rolü artık alınamaz
Isolation Navigators: Inita'nın discord ve twitter topluluğunda olup aktiif olarak katkı göstermiş ve göstermeye devam eden kullanıcılar için.
tg tg tg tg tg: Bu rol özel davet ile Initia telegram kanalına girmiş veya açıldığı gün katılmış olanlara verilmiştir.
Ayrıca fun fun kanalında oynanan oyunlara katılarak eğlenerek topluluğa dahil olabilirsiniz bazen kazananlar için süprizler olabilir.
Twitter: https://twitter.com/initiaFDN
Website: https://initia.xyz/
Discord: https://discord.com/invite/initia